"Słowo marynistyka wywodzi się od łacińskiego "mare" morze. A zatem jest to
dziedzina twórczości poświęcona morzu. Naczelnym zadaniem współczesnego
marynisty jest popularyzacja zagadnień morskich w społeczeństwie. Jest to
zapisane w pierwszym paragrafie Stowarzyszenia Marynistów Polskich,
stowarzyszenia ludzi, którzy część lub całość swojej twórczości poświęcają morzu.
Morze, ten wspaniały piękny, czasami pełen grozy twór natury od wieków
fascynował artystów i pisarzy. Pisali o nim między innymi Jack London, czy
nasz rodak Józef Conrad Korzeniowski. Malowali je malarze tej miary, co
Francuz Gericault, Anglik Tumer czy Rosjanin Ajwazowski. Polska może również
poszczycić się osiągnięciami w dziedzinie marynistyki, zwłaszcza od czasu. gdy
w 1918 r. wraz z wolnością uzyskała dostęp do morza. W miesięczniku "Morze"
ukazującym się od 1924 r. zamieszczali swe teksty Stefan Żeromski, Stanisław
Maria Saliński i Mariusz Zaruski.
Obrazy o tematyce morskiej tzw. mariny były często wystawiane i nagradzane na
Salonach Sztuk Pięknych. Tworzyli je artyści tej miary, co Władysław
Ślewiński, Leon Wyczółkowski, Wojciech Weiss. Pierwszą próbę zjednoczenia
artystów marynistów podjął wspaniały malarz i wielki patriota Marian Mokwa.
Już w 1933 r. w Gdyni założył Związek Plastyków Morskich, którego
współzałożycielami byli m.in. Antoni Suchanek, Soter Jaxa-Małachowski,
Włodzimierz Nałęcz, W 1934 r. w Gdyni otwarto Galerię Morską, której twórcą i
fundatorem był również Marian Mobya. Wojna przerwała tę jakże pożyteczną
działalność. Wiele dzieł wskutek działań wojennych zostałe zniszczonych lub
wywiezionych do Niemiec. Po wojnie już w 1949 r. pojawiły się próby skupienia
ludzi zainteresowanych tematyką morską. Powstały koła lub kluby marynistów
przy Lidze Morskiej, wspólnie ze związkami dziennikarzy, literatów i
plastyków. Jednak działały one w odosobnieniu i tylko w kilku dużych miastach
Polski. Chęć zjednoczenia kół i klubów w jedną organizację została uwieńczona
sukcesem, kiedy to 4 sierpnia 1968 r. powołano do życia Stowarzyszenie
Marynistów Polskich z siedzibą Zarządu Głównego w Warszawie i siedmioma
oddziałami terenowymi. Stowarzyszenie skupia w swym gronie pisarzy,
publicystów, poetów, muzyków, plastyków. fotografików, filmowców, ludzi radia
a ostatnio twórców telewizyjnych. Naczelnym zadaniem Stowarzyszenia jest
popularyzacja zagadnień morskich w społeczeństwie. Czynią to pisarze, a
głównie publicyści podejmując aktualną tematykę związaną z zagadnieniami
gospodarki morskiej, a także ekologii. Powstało również wiele prac o tematyce
podróżniczo morskiej. Warto wspomnieć tu takich pisarzy jak Arkady Fiedler,
Alina i Czesław Cętkiewiczowie czy Henryk Mąka. O początkach floty polskiej
wspaniale pisał Karol Olgierd Burchardt, autor słynnej książki "Znaczy
Kapitan". Wiele wartości do literatury dokumentacyjnej walki Polaków na
morzach w II Wojnie Światowej wniósł pisarz i dokumentalista Jerzy Pertek z
Poznania, autor dzieła "Wielkie Dni Małej Floty". Powstało wiele świetnych
dzieł plastycznych przedstawiających piękno polskiego morza, jak i ludzi z nim
związanych dokerów i rybaków. Dziś, kiedy od 1989 r. żyjemy w prawdziwie
wolnej Polsce, także naszym marynistów obowiązkiem staje się włączenie w nurt
walki o czystość Bałtyku, strefy nadmorskiej jak również wód śródlądowych.
Czynimy to w każdy możliwy sposób. poprzez publicystykę, popularyzację
zagadnień ekologicznych, szczególnie wśród młodzieży. Celowi temu służą także
plenery plastyczno - fotograficzne. Plonem ich są dzieła ukazujące piękno
morza, ale także dewastację wybrzeża i strefy nadmorskiej."
Jan Stopczyński - wiceprezes Stowarzyszenia Marynistów Polskich, fragmenty
wstępu do wystawy obrazów "Maryniści w Niepołomicach".
Strona główna